Ο Αντώνης Σαμαράκης(1919 -2003) εντάσσεται στην πρώτη γραμμή της μεταπολεμικής γενιάς των πεζογράφων.Τα χρόνια της κατοχής συμμετείχε στην αντίσταση.Το 1944 τον συνέλαβαν οι Ναζί και καταδικάστηκε σε θάνατο αλλά εκείνος κατάφερε να διαφύγει.Η έμπνευση για τη δημιουργία των έργων του πηγάζει από τις εμπειρίες και τις καταστάσεις του πολέμου ,της κατοχής,τα χρόνια της Αντίστασης,ακόμα και από τα χρόνια του εμφυλίου.Ο τρόπος γραφής σε όλα τα έργα του είναι απλός αλλά πολύ ουσιαστικός χτυπώντας φλέβα, κατευθείαν στα συναισθήματα και τον εσωτερικό κόσμο του αναγνώστη.Οι ήρωες του προέρχονται από τον κοινωνικό ιστό της καθημερινότητας και θα μπορούσαν να είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, ή οποιοσδήποτε από τους τυχαίους διαβάτες στους δρόμους.(Αρκετοί από τους ήρωες του Αντώνη Σαμαράκη είναι δημόσιοι υπάλληλοι καθώς και ο ίδιος είχε εργαστεί για πολλά χρόνια στο υπουργείο εργασίας)Σε όλα του τα έργα είναι έκδηλη η αγωνία του για τον κόσμο και το μέλλον του.Η ανθρώπινη επαφή,τα ανθρώπινα δικαιώματα,η ελευθερία,η δημοκρατία καθώς και οι διακοινωνικές και οι διατομικές σχέσεις.Το 1959 κυκλοφορεί το μυθιστόρημα <Σήμα Κινδύνου>,το 1961 τη συλλογή διηγημάτων <Αρνούμαι> .Το 1965 κυκλοφορεί το μυθιστόρημα <Το λάθος> και το 1973 τη συλλογή διηγημάτων <Το διαβατήριο> κ.α.
Το <Ζητείται Ελπίς> περιλαμβάνει δώδεκα σύντομα διηγήματα.Ευκολοδιάβαστα αριστουργήματα με το ιδιαίτερο αφηγηματικό ύφος του συγγραφέα.Ιστορίες με χιόνια,με τρένα και ομίχλες.Ιστορίες τουλάχιστον,ευσυγκίνητες για όσους υπήξαν παιδιά και εξακολουθούν να διασώζουν μέσα τους αυτή την παιδική αθωότητα.Αυτή η συλλογή διηγημάτων είναι το πρώτο έργο του Αντώνη Σαμαράκη το 1954 με το οποίο ο συγγραφέας ουσιαστικά μας συστήνεται.
.
Ιστορία Πρώτη: Ξανθός Ιππότης
Είναι η ιστορία ενός δημοσίου υπαλλήλου που έχει κουραστεί από τη μονοτονία και τη ρουτίνα της ζωής του.Μια μέρα στο σύνηθες δρομολόγιό του σε μια άδεια θέση στο λεωφορείο βρίσκει ένα τεύχος του παιδικού περιοδικού <ο κόσμος των παιδιών>.Από εκείνη την ημέρα αλλάζει ολόκληρη η ζωή του καθώς ξαναθυμάται τα παιδικά του χρόνια,Αρχίζει να προσέχει τον εαυτό του,να εργάζεται με κέφι και να είναι πιο ευγενικός.Στέλνει μάλιστα ο ίδιος στο περιοδικό κάποιους στίχους που είχε γράψει πίσω από το ψευδώνυμο <Ξανθός Ιππότης> ώσπου μια μέρα...
Ιστορία Δεύτερη : Η σαρξ
Ο ήρωας εδώ είναι ένας παππάς που πηγαίνει στο σπίτι ενός ετοιμοθάνατου ,από την ασιτία, άνδρα για να προλάβει νατον κοινωνήσει πριν πεθάνει,Μέσα σε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα η ψυχή και το σώμα του ανθρώπου μοιάζουν να προπαθούν να προλάβουν το ένα το άλλο!
<Κι άλλο> , <κι άλλο> να φωνάζει ο ετοιμοθάνατος στον παππά για μια ακόμη κουταλία της θείας κοινωνίας χωρίς να γίνεται σαφές τι είναι αυτό που πεινάει περισσότερο: το στερημένο σώμα η μήπως η ψυχή που ετοιμάζεται να το εγκαταλήψει?
Ιστορία Τρίτη: Το Ποτάμι
Πολεμική ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα τεταμένη με ένα ποτάμι να χωρίζει τις αντιμαχόμενες πλευρές.Οι στρατιώτες γεμάτοι από κακουχίες ,ένταση και φόβο προς τον εχθρό.Και ενώ θα το ήθελαν δεν τολμούν να πλησιάσουν και να απολαύσουν το ποτάμι το οποίο αποτελεί την διαχωριστική κόκκινη γραμμη αναμεσά τους.Καθώς αν κάποιος πλησιάσει σε αυτό όλο και κάποια σφαίρα θα τον βρεί.
Και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές όμως δύο απλοί στρατιώτες κάνουν την ίδια σκέψη την ίδια χρονική στιγμή.Είναι Ανοιξη και ο ήλιος λάμπει.Βγάζουν τα βαριά και βρόμικα ρούχα του πολέμου, αφήνουν τα όπλα στην άκρη και βουτούν στο ποτάμι.Εδώ έχουμε άλλη μια εξαιρετική περίπτωση της συγγραφής -περιγραφής του Αντώνη Σαμαράκη απέναντι σε αυτή τη σκηνή που κάνει την καρδιά και το μυαλό να σείονται συθέμελα.
<Δεν μπορούσε να τραβήξει την σκανδάλη.Ήταν κι οι δύο γυμνοί.Δύο άνθρωποι γυμνοί.Γυμνοί από ρούχα.Γυμνοί από ονόματα.Γυμνοί από εθνικότητα.Γυμνοί από τον χακί εαυτό τους.Το ποτάμι δεν τους χώριζε τώρα,αντίθετα τους ένωνε>.
Απίστευτη σκηνή με τους δύο γυμνούς στρατιώτες να σημαδεύουν ο ένας τον άλλον χωρίς κανείς να μπορεί να τραβήξει τη σκανδάλη.Και κάποια στιγμή αυτή τη βουβή γεμάτη ένταση σιωπή θα την διακόψει ο ήχος από...
Ιστορία Τέταρτη: Ο Τοίχος
Η ιστορία ενός δημόσιου υπάλληλου που γειτονεύει με ένα παιδί που είναι άρρωστο και ζει με την χήρα μητέρα του.Οι γιατροί έχουν συστήσει στη μητέρα του παιδιού,μεταξύ άλλων,ιδιαίτερη προσοχή στον ψυχικό παράγοντα του παιδιού.Η διπλανή πολυκατοικία γκρεμίζεται(από τον ιδιοκτήτη που θέλει να φτιάξει ένα μεγαλοπρεπές κτίριο-έκρηξη αστικοποίησης...) και στη θέση της έρχεται ενας πανύψηλος τοίχος που κρύβει ακόμα και το φως του ήλιου στο άρρωστο παιδί που νιώθει τη θλίψη και την απομόνωση να το τυλίγουν...
Ιστορία Πέμπτη : Σ' ένα συνοριακό σταθμό.
Η φυγή του ήρωα από έναν τόπο σε έναν άλλο για να μπορέσει να προκόψει στη ζωή του και να κάνει τα πράγματα που είχε ονειρευτεί.Η ιδέα ότι κάπου αλλού θα έκανε αυτά που δεν μπορούσε να κάνει εδώ.Ο ελεγκτής που είναι σιδηροδρομικός υπάλληλος τον ακούει σιωπηλός
<Η ζωή έχει ξεφύγει από τα χέρια μου.Αλλιώς ξεκίνησα και αλλιώς έφτασα ως εδώ.Είχα όνειρα κάποτε,πριν απόχρόνια,σαν ήμουν παιδί,νέος.Όνειρα για μια ζωή όμορφη,χωρίς συμβιβασμούς.Μα δεν τα καταφερα να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου.Το γιατί είναι άλλη ιστορία>.
Και μετά : <Είχε μείνει εκεί ,με το κεφάλι μες τα χέρια του.Το βράδυ έπεφτε>...
Ιστορία Έκτη:Ο ήλιος έκαιγε πολύ
Ο εφιάλτης της ανεργίας και της αγωνίας ένός φτωχού πλην τίμιου άνεργου που αφού ξεπέρασε τις κακουχίες της κατοχής που βίωσε προσπαθεί να ενταχθεί στο ενεργό κοινωνικό σύνολο και να γίνει παραγωγικός.Συγκλονιστικές οι περιγραφές του Αντώνη Σαμαράκη και σε αυτό το διήγημα.
Ιστορία Έβδομη:Μια νύχτα...***
Ένα διήγημα που μιλάει για τη μοναξιά του ανθρώπου στις μεγαλουπόλεις με συγκλονιστικό φινάλε.
<Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών μας δεν ήταν τόσο κοντά η μία στην άλλη όσο είναι σήμερα,κι όμως ποτέ άλλοτε οι καρδιές μας δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη όσο είναι σήμερα>.
Προσωπικά, πιστεύω πως είναι ίσως το καλύτερο διήγημά του.Πολύ ιδιαίτερο και εσωτερικό.
Ιστορία Όγδοη :Το ποδήλατο
Τα παιχνίδια της μοίρας,του πεπρωμένου,της τύχης? Η ευτυχία τελικά δεν είναι παρά στιγμές.Και πρέπει να τις απολαμβάνουμε πριν αυτές περάσουν...
Ιστορία Ένατη:..Και ώραν 7.15 μ.μ.
Πολιτικολογίες και λόγια που πρέπει να ειπωθούν για να δελεάσουν τα πλήθη.Διότι όσο ένδοξο κι αν υπήξε το παρελθόν, αν οι προοπτικές της συνέχειας και της εξέλιξης δεν είναι ανάλογες είναι σα να βάζουμε νερό σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.
Το εντυπωσιακό πάντως είναι η βαρύτητα και η έκταση που αποκτούσαν οι λέξεις με το γράμμα <ν> στο τέλος..Προσπαθήστε να προφέρεται την λέξη <ώρα> με το <ν> στο τέλος <...Και ώραν> και θα καταλάβετε τι εννοώ.
Ιστορία Δέκατη:Το σπίτι
Η μεταφορά των συναισθημάτων μέσα από υλικά αντικείμενα και πράγματα που διέπουν τη ζωή του κάθε ανθρώπου και συνθέτουν το βιωματικό του παζλ.Το σπίτι είναι μια μορφή ενεργού ανιμισμού και εσωτερικής αναζήτησης.
Ιστορία Ενδέκατη:Πολεμική ιστορία
Ένας στρατιώτης εν καιρό πολέμου σώζει τη ζωή ενό μικρού παιδιού και το μεταφέρει σέ ένα προσωρινά ασφαλές κατάλυμα.Μετά από λίγη ώρα ξεκούρασης το παιδί αρχίζει να παίζει.Και παίζει το παιχνίδι του πολέμου!Ο στρατιώτης έκπληκτος βλέπει πως το παιδί αυτό θα είναι άλλο ένα θύμα του ποέμου.Νέοι βομβαρδισμοί ξεσπούν ξαφνικά.Το κατάλυμα σε λίγο θα γίνει παρανάλωμα του πυρός.Ο στρατιώτης...
Ιστορία Δωδέκατη: Ζητείται Ελπίς
Το κερασάκι στην τούρτα.
<Σκέφτηκε τα διηγήματα που είχε γράψει,δίνοντας έτσι μια διέξοδο στην αγωνία του.Άγγιζε Θέματα του καιρού μας:τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχία...Ωστόσο,δεν το αποφάσιζε να τα εκδώσει.Φοβότανε!Φοβότανε την ετικέτα που θα του δίνανε σίγουρα οι μεν και οι δε.όχι,έπρεπε να τα βγάλει.Στο διάολο η ετικέτα!Αυτός ήταν ένας άνθρωπος,τίποτε άλλο.Ούτε αριστερός,ούτε δεξιός.Ένας άνθρωπος που είχε ελπίσει άλλοτε και τώρα δεν έχει ελπίδα και που νιώθει χρέος του να το πει αυτό.Βέβαια,άλλοι θα'χουν ελπίδα,σκέφτηκε.Δεν μπορεί παρά να΄χουν>...
Τελειώνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα στον συγγραφέα να υπενθυμίσουμε πως αυτή η συλλογή διηγημάτων το <Ζητείται Ελπίς> ο Αντώνης Σαμαράκης την εξέδωσε μόνος του(το 1954) διότι κανείς εκδότης δεν ήθελε θεωρώντας το έργο αντιεμπορικό.
Σήμερα η συλλογή αυτή έχει ανατυπωθεί 92 φορές και τα μηνύματα που εξακολουθεί να εκπέμπει είναι τουλάχιστον εντυπωσιακά επίκαιρα σε μια παγκοσμιοποιημένη πια εποχή,σε μια χώρα σαν τη δική μας.
Γιάννης Βασιλείου.
Υ.Γ1:Τα βιβλία είναι από την προσωπική μας βιβλιοθήκη των γυμνασιακών ετών.
ΥΓ2: Μουσική υπόκρουση εργασίας:
